Jaren heeft het me gekost. Meer dan twintig maar liefst, om voor publiek te durven schrijven. Ik heb schrijven altijd heerlijk gevonden. Maar ondanks aanmoedigingen van een van mijn eerste bazen, Guido, koos ik het veilige pad. Ik ging die dingen doen waarvan ik vrijwel zeker wist dat me die goed af zouden gaan.
Want waarom zou ik iets gaan doen dat vele anderen, zoals collega Hanneke of om nog maar eens iemand te noemen, Isabelle Allende, veel beter kunnen? Waarom iets gaan doen dat waarschijnlijk niet perfect wordt? Inderdaad, perfectionisme is me niet vreemd. Als jong kind werd het me al duidelijk gemaakt. Ik werd geprezen om prestaties en gedrag: cijfers, houding, gehoorzaamheid, onderdanigheid, uiterlijk, sportprestaties. Dus ergens onderweg heb ik de overtuiging opgepikt: ‘ik ben wat ik doe en hoe goed ik dat doe. Plezieren. Presteren. Perfectioneren’.
Inmiddels weet ik beter. Ik verwarde perfectionisme met kwaliteit. Perfectionisme heeft niets te maken met gezonde prestaties en groei. Het is zeker niet de sleutel tot succes. Uit onderzoek blijkt juist dat perfectionisme belemmerend werkt. Er is een verband aangetoond tussen perfectionisme en depressie, angst, verslaving, besluiteloosheid en gemiste kansen. Perfectie is schadelijk, omdat het gewoonweg niet bestaat. Het is streven naar een onhaalbaar doel. Perfectionisme heeft meer te maken met hoe anderen ons zien dan met intrinsieke motivatie.
Als we onszelf willen bevrijden van perfectionisme, dan zullen we een lange reis moeten maken. Van ‘Wat zullen ze wel denken?’ naar ‘Ik ben genoeg’. Die reis begint met schaamtebestendigheid, zelfcompassie en zelfacceptatie. Om te kunnen accepteren wie we zijn, waar we vandaan komen, wat we geloven, en dat een mensenleven per definitie niet perfect is, moeten we de bereidheid hebben om mild te zijn voor onszelf en om onze fouten en tekortkomingen te omarmen. Om tijdens deze reis te leren en persoonlijk te groeien. Dat vind ik kwaliteit.
Ik ben van plan om nog veel meer van dit soort imperfecte stukjes te schrijven. Gewoon, omdat ik het leuk vind. Mijn reis is begonnen.
Wil je meer lezen over zelfcompassie? Het boek van Dr. Kristin Neff is een aanrader: Zelfcompassie, stop jezelf te veroordelen.
